Introdución
A Escola Galega da Paisaxe Juana de Vega, coa colaboración do Grupo de Investigación de Análise Territorial (ANTE-IDEGA-USC), organiza do 6 ao 8 de outubro un seminario de debate e intercambio acerca da cultura propia das paisaxes de montaña. Aínda que a reflexión práctica se centrará na parte alta do val do río Xares (parroquias de Ponte e Vilanova, concello da Veiga), contará cunha variada participación de especialistas na materia de contextos territoriais semellantes que facilitarán e enriquecerán a discusión local.
O encontro privilexiará unha visión multidisciplinar na que se poñan en valor cultural tanto o patrimonio tanxíbel como o intanxíbel presente nese tipo de paisaxes particulares. Preténdese contribuír deste xeito a determinar a súa sustentabilidade, nunha perspectiva global, pero tamén mediante o desenvolvemento dun estudo específico de protección, xestión e ordenación da paisaxe da zona, de acordo cos principios do Convenio Europeo da Paisaxe aprobado no ano 2000.
Obxectivo
O obxectivo xeral consistirá en propiciar un foro de debate aberto sobre as paisaxes culturais de montaña en clave de futuro, partindo do feito que normalmente domina unha lectura naturalista e ambiental da mesma. Por ese motivo as reflexións d@s conferenciantes descorrerán na liña de achegaren as chaves básicas dos procesos de posta en valor, planificación e conservación: extinción das actividades tradicionais, literatura oral e escrita, memoria histórica, problematización da relación entre patrimonio e paisaxe, restauración dos elementos materiais considerados patrimoniais, etc. Estas reflexións deben enriquecer a experiencia práctica.
A parte práctica distribuirase inicialmente en dúas sesións de elaboración de mapas colectivos, logo de senllos recoñecementos sobre o terreo co gallo de identificarmos os valores e os significados culturais das paisaxes de montaña do alto val do Xares, así como para determinarmos a súa sustentabilidade. No terceiro día realizaremos unha sesión final de debate, que culminará nunha exposición dos resultados acadados. O alumnado protagonizará este traballo, coa supervisión dos directores, que será vehiculado mediante dinámicas de grupo. A intención básica é dar xerado un documento de propostas a partir dunha análise e dun diagnóstico partillados que axude na toma de decisións na zona obxecto de estudo. Porase especial énfase na cartografía do patrimonio intanxíbel. O traballo será publicado a posteriori, para que quede a disposición pública, mediante un e-book con ISBN.
Ponte e Vilanova
As parroquias de Ponte e Vilanova constitúen un escenario privilexiado para a reflexión acerca das paisaxes culturais da montaña. Nelas acádanse as máximas alturas do territorio galego, que culminan nos 2127 m de Pena Trevinca. Do total de 5562 ha que suman ambas as dúas, algo menos dunha sexta parte da súa superficie (817 ha) atópase por riba dos 1800 m. Nunha situación natural, a vexetación arbórea ascendería até moi arriba, agás naquelas cristas máis rochosas e ventosas, ou nos cantís e nas abas cubertas de pedregais. Porén, este medio leva milenios sendo modificado polo ser humano, polo que agora dominan amplas superficies de mato (uceiras, xesteiras e piornais, etc.) e pasteiros, estes últimos en recuada desde que as actividades gandeiras comezaron a decaer. A cultura pastoral deixou pegadas moi relevantes que cómpre dar atopado e interpretado para que se dean convertido en patrimonio. Na actualidade, todo o territorio por riba da cota das aldeas de Ponte e Vilanova está protexida como Zona de Especial Conservación (ZEC) e Zona de Especial Protección para as Aves (ZEPA), ao abeiro da Rede Natura 2000.
A quen esta dirixido?
O curso está dirixido a todas as persoas interesadas na materia, o que inclúe tanto a poboación local como o público especializado (titulad@s e estudantes/as universitari@s) en disciplinas como Xeografía, Ordenación do Territorio, Historia, Historia da Arte, Urbanismo, Arquitectura, Arquitectura da Paisaxe, Enxeñaría Forestal ou Humanidades.
Lugar de celebración
A Veiga [Biblioteca Municipal] / Ponte [Centro de Visitantes], agás nas horas de campo
Datas: 6, 7 e 8 de outubro de 2017
Duración: 30 horas
