- A diferenciación de 20 variedades de oliveira autóctona de Galicia, únicas no mundo, é froito das investigacións realizadas ata o momento polo grupo VIOR (Viticultura, Oliveira e Rosa) da Misión Biolóxica de Galicia (MBG), pertencente ao Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC) co financiamento da Fundación Juana de Vega ( FJDV) e a colaboración da Asociación de Produtores de Aceite e Oliva de Galicia ( APAG) e a Asociación de Viveristas do Noroeste ( ASVINOR).
- O CSIC iniciou o proceso de rexistro de 11 das variedades descritas. Posteriormente certificaranse varios clons de cada unha delas.
- O proxecto pretende continuar os traballos realizados con outra serie de estudos, tales como a multiplicación a gran escala das variedades descritas ou a súa adaptación ás diferentes zonas de Galicia.
- Atopáronse variedades en todas as provincias, e en zonas tan diversas como a do Ulla, o Ribeiro, Tui, Verín, A Estrada, Quiroga ou mesmo Ortigueira
Santiago de Compostela, 17 de marzo de 2022. O Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC) e a Fundación Juana de Vega ( FJDV), que financiou o traballo durante os últimos cinco anos por un importe superior aos 300.000,00 €, dan por finalizada a primeira fase de recuperación, descrición e recoñecemento das antigas variedades autóctonas de oliveira de Galicia.
Durante estes anos, marcáronse e estudáronse 167 oliveiras (practicamente todas centenarias), en distintos puntos das catro provincias galegas, diferenciando 20 variedades distintas. O CSIC iniciou o proceso de rexistro na lista española de variedades de interese comercial de 11 delas, para que sexan recoñecidas oficialmente a nivel internacional como únicas e diferentes a todas as existentes. A continuación, e en colaboración coa Xunta de Galicia, completarase tamén o proceso de certificación de varios clons de cada unha destas variedades.
Os detalles do traballo déronse a coñecer hoxe nunha rolda de prensa na Delegación Institucional do CSIC en Galicia e mostraranse máis amplamente na xornada técnica que se celebrará o próximo día 24 de marzo pola mañá nas instalacións da Misión Biolóxica de Galicia (CSIC) (Pontevedra), podéndose inscribir os interesados na páxina web da Fundación Juana de Vega (FJDV) www.juanadevega.org.
Os resultados obtidos no proxecto de “Apoio á consolidación no mercado de aceites galegos de calidade, mediante o uso de variedades de oliveira autóctonas”, teñen un gran valor tanto científico como práctico. No primeiro caso, trátase de variedades descoñecidas ata o momento, que contribúen a ampliar a diversidade do patrimonio agrario común existente ata o de agora. Están ademais asociadas a unha zona de clima húmido, moi diferente ao do resto de zonas olivareiras da península Ibérica e resto de Europa, que sitúa a Galicia como a zona olivareira máis ao occidente do noso continente. Ábrese con iso un inmenso campo de investigación para outros grupos científicos especializados en diversas áreas, por exemplo a adaptación desta especie agraria a diferentes escenarios naturais, o estudo dos mecanismos de defensa fronte a enfermidades e moitas outras cuestións sobre a fisioloxía das plantas. Tamén no ámbito da investigación en temas relacionados coas humanidades (historia agraria, arqueoloxía, paisaxe agrarios…), o descubrimento destas variedades asociadas a distintas zonas de Galicia, abre diferentes liñas de estudo que deberán ser abordadas co máximo rigor e profundización. Desde un punto de vista práctico a transferencia dos coñecementos e de planta destas variedades a viveiros e produtores, permitirá a instalación de pequenas empresas e explotacións ligadas ao territorio e a áreas xeográficas do interior de Galicia fortemente castigadas polo despoboamento rural. O proxecto de feito está adscrito á Plataforma ALCINDER (Alternativas Científicas Interdisciplinares contra o Despoboamento Rural), que coordina a Dra. Carmen Martínez, xunto con outro dos membros do Grupo VIOR, o Dr. José Luis Santiago.
O acto contou coas intervencións, por parte do CSIC, do delegado institucional en Galicia, Javier Rey Campos e da xefa do grupo de Viticultura; Oliveira e Rosa (VIOR) da MBG, Mª Carmen Martínez Rodríguez. Por parte da Fundación Juana de Vega, o seu presidente, Enrique Sáez Ponte.
Carmen Martínez destacou que, aínda que pode aparecer de forma puntual algunha outra variedade autóctona e seguirase estudando, no traballo realizado ata o momento, recolleuse practicamente toda a variabilidade olivareira existente en Galicia. A investigadora considera que chegados a este punto, é o momento de abordar outras fases do traballo, como a multiplicación de planta destas variedades a gran escala e o estudo do seu comportamento agronómico en diferentes zonas de Galicia, así como as características dos distintos aceites producidos. Os resultados dos devanditos estudos permitirán constituír un sector olivarero sólido, capaz de ofrecer ao mercado un produto diferenciado e de alta calidade.
Enrique Sáez sinalou que con este proxecto de recuperación das oliveiras autóctonas de Galicia a Fundación Juana de Vega dá cumprimento ao seu obxecto social de promover o coñecemento, a conservación e o desenvolvemento do medio rural de Galicia, neste caso, a través do apoio á investigación para a recuperación do patrimonio vexetal e a riqueza biolóxica da nosa comunidade. Así mesmo destacou que este proxecto pretende contribuír ao desenvolvemento do sector olivareiro galego, apoiándose na diferenciación e a calidade como elemento competitivo fronte a outros operadores de maior volume e tradición na produción olivareira.
Tanto nos traballos realizados ata o momento como nos que se esperan abordar no futuro inmediato, os investigadores e a Fundación Juana de Vega, traballan en estreita colaboración co sector, a través de APAG e cos viveristas, a través de ASVINOR. De igual maneira, iniciáronse conversacións coa Xunta de Galicia para o establecemento de campos de ensaio que permitan unha caracterización agronómica das diferentes variedades, así como para a multiplicación de planta co obxectivo de trasladala ao sector produtivo para desenvolver de maneira ordenada o sector olivareiro de Galicia.