Seminario: As paisaxes culturais da montaña galega

Introdución

A Escola Galega da Paisaxe Juana de Vega, coa colaboración do Grupo de Investigación de Análise Territorial (ANTE-IDEGA-USC), organiza do 6 ao 8 de outubro un seminario de debate e intercambio acerca da cultura propia das paisaxes de montaña. Aínda que a reflexión práctica se centrará na parte alta do val do río Xares (parroquias de Ponte e Vilanova, concello da Veiga), contará cunha variada participación de especialistas na materia de contextos territoriais semellantes que facilitarán e enriquecerán a discusión local.

O encontro privilexiará unha visión multidisciplinar na que se poñan en valor cultural tanto o patrimonio tanxíbel como o intanxíbel presente nese tipo de paisaxes particulares. Preténdese contribuír deste xeito a determinar a súa sustentabilidade, nunha perspectiva global, pero tamén mediante o desenvolvemento dun estudo específico de protección, xestión e ordenación da paisaxe da zona, de acordo cos principios do Convenio Europeo da Paisaxe aprobado no ano 2000.

Obxectivo

O obxectivo xeral consistirá en propiciar un foro de debate aberto sobre as paisaxes culturais de montaña en clave de futuro, partindo do feito que normalmente domina unha lectura naturalista e ambiental da mesma. Por ese motivo as reflexións d@s conferenciantes descorrerán na liña de achegaren as chaves básicas dos procesos de posta en valor, planificación e conservación: extinción das actividades tradicionais, literatura oral e escrita, memoria histórica, problematización da relación entre patrimonio e paisaxe, restauración dos elementos materiais considerados patrimoniais, etc. Estas reflexións deben enriquecer a experiencia práctica.

A parte práctica distribuirase inicialmente en dúas sesións de elaboración de mapas colectivos, logo de senllos recoñecementos sobre o terreo co gallo de identificarmos os valores e os significados culturais das paisaxes de montaña do alto val do Xares, así como para determinarmos a súa sustentabilidade. No terceiro día realizaremos unha sesión final de debate, que culminará nunha exposición dos resultados acadados. O alumnado protagonizará este traballo, coa supervisión dos directores, que será vehiculado mediante dinámicas de grupo. A intención básica é dar xerado un documento de propostas a partir dunha análise e dun diagnóstico partillados que axude na toma de decisións na zona obxecto de estudo. Porase especial énfase na cartografía do patrimonio intanxíbel. O traballo será publicado a posteriori, para que quede a disposición pública, mediante un e-book con ISBN.

Ponte e Vilanova

As parroquias de Ponte e Vilanova constitúen un escenario privilexiado para a reflexión acerca das paisaxes culturais da montaña. Nelas acádanse as máximas alturas do territorio galego, que culminan nos 2127 m de Pena Trevinca. Do total de 5562 ha que suman ambas as dúas, algo menos dunha sexta parte da súa superficie (817 ha) atópase por riba dos 1800 m. Nunha situación natural, a vexetación arbórea ascendería até moi arriba, agás naquelas cristas máis rochosas e ventosas, ou nos cantís e nas abas cubertas de pedregais. Porén, este medio leva milenios sendo modificado polo ser humano, polo que agora dominan amplas superficies de mato (uceiras, xesteiras e piornais, etc.) e pasteiros, estes últimos en recuada desde que as actividades gandeiras comezaron a decaer. A cultura pastoral deixou pegadas moi relevantes que cómpre dar atopado e interpretado para que se dean convertido en patrimonio. Na actualidade, todo o territorio por riba da cota das aldeas de Ponte e Vilanova está protexida como Zona de Especial Conservación (ZEC) e Zona de Especial Protección para as Aves (ZEPA), ao abeiro da Rede Natura 2000.

A quen esta dirixido?

O curso está dirixido a todas as persoas interesadas na materia, o que inclúe tanto a poboación local como o público especializado (titulad@s e estudantes/as universitari@s) en disciplinas como Xeografía, Ordenación do Territorio, Historia, Historia da Arte, Urbanismo, Arquitectura, Arquitectura da Paisaxe, Enxeñaría Forestal ou Humanidades.

Lugar de celebración

A Veiga [Biblioteca Municipal] / Ponte [Centro de Visitantes], agás nas horas de campo

Datas: 6, 7 e 8 de outubro de 2017
Duración: 30 horas

Programa

Venres 6 de outubro

Sábado 7 de outubro

Domingo 8 de outubro

* O traballo de campo forma parte do seminario, polo que é de asistencia obrigatoria. Resulta imprescindíbel traer botas de montaña (non por estrear), roupa de abrigo, chuvasqueiro e cantimplora.

Díptico

Matrícula

1. Modalidade ordinaria: inclúe material docente, cafés e xantares (venres e sábado con pícnic; domingo nun restaurante). Sen hospedaxe. 50€

O Concello da Veiga subvenciona o custo da matrícula ordinaria aos/ás residentes no concello.

2. Modalidade con hospedaxe: inclúe material docente, cafés, xantares (venres e sábado con pícnic; domingo nun restaurante), ceas e aloxamento en casas de turismo rural: 120 €

3. Modalidade especial para estudantes de calquera universidade galega e exalumn@s da Escola Galega da Paisaxe: inclúe material docente, cafés, xantares (venres e sábado con pícnic; domingo nun restaurante), ceas e aloxamento en refuxio de montaña. Achegarase copia da matrícula no caso dos estudantes dunha universidade galega que non estuden ou estudaran o Máster de Arquitectura da paisaxe Juana de Vega. Aforo limitado: esta modalidade pecharase cando se chege ao máximo número de prazas dispoñibeis no refuxio, por orde de inscricións. Para o hospedaxe no refuxio de montaña, cómpre levar saco de durmir e unha saba: 50€

Formulario de inscripción

Prazas completas.

Diploma e recoñecemento

O diploma acreditativo só se expedirá cando a asistencia sexa igual ou superior ao 85% do tempo. Faranse controis regulares de asistencia ao longo do seminario, tamén nas actividades de traballo de campo e nas sesións de elaboración e debate de mapas colectivos.

@s estudantes do Grao de Xeografía e Ordenación do Territorio da Universidade de Santiago de Compostela poderán recoñecer este seminario como 1 crédito ECTS, de acordo coa Resolución Reitoral do 5 de xuño de 2017 (código de actividade CT2017/12). Para ese recoñecemento, @s alumn@s presentarán a solicitude na Unidade de Xestión Académica, onde se lles expedirá o impreso de liquidación de prezos públicos; aboados estes, o recoñecemento farase de plano e sen máis trámite.

Coordinadores

Colabora