Un consorcio multidisciplinar de 16 entidades de España, Andorra, Portugal e Francia, do que forma parte a Fundación Juana de Vega, liderará o uso de auga rexenerada en cultivos de regadío no marco do proxecto “I-ReWater. Xestión sostible dos recursos hídricos na agricultura de regadío no espazo Sudoe”, tal e como se denomina a rexión formada polo territorio da Península Ibérica, Principado de Andorra e Sur de Francia.

A Escola Politécnica Superior de Enxeñería do Campus Terra da Universidade de Santiago de Compostela (USC) lidera o consorcio do que tamén forman parte HOPEN – Terre de Houblon, Instituto de Ciencias da Vide e o Viño (ICVV), Instituto Nacional de Investigação Agrária e Veterinária, IP (INIAV, IP), Universidade de Trás-móntesvos- e Alto Douro, Instituto Politécnico de Bragança, IRTA (Instituto de Investigación e Tecnoloxía Agroalimentarias), Universidade de Córdoba (UCO), Águas do Norte, S.A., INRAE, Axencia de Medio Ambiente e Auga de Andalucía (AMAYA), Gestagua, Àrea Metropolitana de Barcelona (AMB), Oficina do Regant do Departament d’Acció Climàtica i Axenda Rural da Generalitat de Catalunya (OdR) e Goberno de Andorra. O coordinador do proxecto é o profesor na EPS de Enxeñería e investigador do grupo Proxectos e Planificación (PROePLA) da USC, Javier J. Cancela Barrio.

I-ReWater foi aprobado na convocatoria Interreg Sudoe 2021-2027, conta cun orzamento de máis de 2,2M€ financiados nun 75% polo Fondo FEDER e a súa prioridade é a preservación do capital natural para reforzar a súa adaptación ao cambio climático, ademais da promoción do acceso á auga e unha xestión sostible dos recursos hídricos no espazo Sudoe.

Reutilización con valor engadido
As posibilidades que se abren ao amparo desta nova investigación son múltiples e non pouco ambiciosas, dado que, segundo se deriva de estimacións xa realizadas, o emprego de auga rexenerada na agricultura de regadío podería implicar un aforro do 10% dos recursos hídricos dedicados na actualidade a tal fin, segundo adiantaba Javier J. Cancela.

Este aforro permitiría destinar a outros usos os recursos hídricos extraídos de pozos e canles fluviais. Ademais, debido á propia composición da auga rexenerada, enriquecida en nitróxeno e fósforo, entre outros compoñentes, tería propiedades fertilizantes para as terras de cultivo.

Para cumprir o obxectivo desta investigación aplicada, ao longo do trienio 2024-2026 realizaranse 15 proxectos pilotos noutras tantas localizacións para testear o aproveitamento de auga rexenerada en parcelas de agricultura de rega con 13 cultivos leñosos e 2 hortícolas.

En paralelo, o persoal investigador analizará o estado actual dos recursos hídricos no espazo Sudoe, con especial atención ao uso de augas rexeneradas na agricultura de regadío, así como para os efectos na produción e calidade dos cultivos, o fin de favorecer a resiliencia e a seguridade das augas.

Reproducir o modelo noutros territorios
Os resultados das distintas accións parciais desenvolvidas permitirán a posterior elaboración dunha estratexia de actuación a nivel internacional que servirá para definir as distintas etapas a seguir no progresivo proceso de incorporación das augas rexeneradas ao conxunto de recursos hídricos dispoñibles destinados a regadío.

O proxecto I-ReWater tamén posibilitará o desenvolvemento de ferramentas para a mellora de toma de decisións, a través da integración de modelos e aplicacións xa existentes na actualidade.

O papel da Fundación Juana de Vega
Neste proxecto, a Fundación Juana de Vega será responsable da comunicación, diseminación e explotación de resultados. Ademais, traballará na medición do impacto socioeconómico do uso de augas rexeneradas de depuradora na agricultura.

Kick-off en febreiro 2024
I-ReWater iniciarase a finais de febreiro de 2024 durante a reunión de lanzamento do proxecto que se celebrará no Campus Terra da USC (Lugo) e na que se darán cita representantes dos 16 socios beneficiarios do programa. Este acto tamén servirá para favorecer a interacción entre os distintos socios, así como para perfilar e intercambiar información para a boa marcha do proxecto.