Oleiros, 29 de xaneiro de 2018.-

Representantes do movemento ecoloxista, da ordenación do territorio, do paisaxismo, investigación, universidade, partidos políticos, asociacións forestais e industria da madeira mantiveron o venres, no Hotel Porta do Camiño, de Compostela, o seu segundo encontro co obxectivo de alcanzar un consenso de todos os axentes implicados no sector da madeira que consiga poñer en valor o monte e facelo sustentable social, económica e medioambientalmente. A cita foi convocada pola Fundación Juana de Vega e o Clúster da Madeira e ou Deseño de Galicia.

A cadea de valor da madeira leva realizando reunións de maneira periódica desde fai máis dun ano, demostrando a boa disposición de todos os axentes implicados por chegar ao devandito consenso. Estas reunións rexéronse por unha metodoloxía que establece as regras participativas que rexen estes debates. Á metodoloxía dialéctica chamóuselle tese universal por ser unha referencia metodolóxica seria dentro da informalidade que se xerou nestes encontros.

Este proceso busca finalmente o consenso. Só atopando este consenso poderanse construír unhas regras sólidas a longo prazo. A cadea de valor da madeira cre en accións de longo percorrido, accións a longo prazo, fronte ao cortoplacismo das políticas públicas suxeitas aos períodos electorais. O medio ambiente e o sector forestal necesitan dunha estabilidade que perviva nos anos e nas xeracións.

Sobre a mesa, como punto de partida, abordáronse neste segundo atopo unha serie de cuestións para traballar nelas en busca dese consenso. Eses puntos de debate, achegados pola Fundación Juana de Vega, centráronse na necesidade dunha xestión eficiente do recurso forestal; a necesidade de romper coa dicotomía medioambiente/produción xa que son compatibles e deben reforzarse mutuamente; a necesidade de que en Galicia exista unha acción permanente, con amplo respaldo social, a favor do territorio, que permita superar os problemas estruturais do minifundio e do abandono rural; o conveniente dunha simplificación da normativa vixente para mellorar a competitividade do monte galego, así como un marco claro e a longo prazo na ordenación xeral do territorio; e a promoción da biodiversidade e avanzar cara á bioeconomía.

Tras un debate no que todos os axentes participaron de maneira proactiva e reinou o bo talante dos asistentes e a boa disposición, extraéronse uns puntos principais que hai que seguir traballando en próximos encontros pero que sinalan xa un consenso importante e supoñen un paso fundamental para o devir do sector.

Principais conclusións do encontro

Ao termo da xornada de debate, extraéronse unha serie de conclusións, sobre as que se seguirá traballando en próximos encontros, pero que supoñen unha boa noticia para o sector que con diálogo e entendemento, está a fixar unhas bases compartidas para o futuro do sector.

Os axentes reunidos nesta sesión sinalan que tanto polo seu valor cultural, social e ambiental, a súa xeración de emprego e distribución de rendas, que fomentan a fixación de poboación no rural para evitar o abandono e complementando outras actividades agrarias ou gandeiras, o sector forestal é para Galicia, e así o recoñece a Unión Europea na RIS3, un sector estratéxico. É por iso, que a sociedade galega debe comprometerse nun pacto de país que outorgue ás empresas, propietarios, silvicultores e potenciais investidores un marco estable no tempo que compaxine as rendas económicas e as achegas sociais de forma realista. No marco do encontro púxose de manifesto a necesidade de que os partidos políticos retiren o sector forestal do debate político e póñanse a traballar no consenso como demostrou a sociedade civil.

Noutra liña, débese fomentar o cumprimento das normas a través do incentivo da certificación forestal que achega valor ao monte galego e que se sustenta nos principios de viabilidade económica, social e ambiental. Así como promover o asociacionismo e as axudas ao funcionamento de montes veciñais en man común ampliando a fórmula das SOFOR.

Débese compensar a falta de rendibilidade económica do monte con indicadores que recoñezan as externalidades e os valores sociais, que deben ser retribuídos pola sociedade. O que non é medible, non existe e se a sociedade valora os servizos ambientais e sociais, deben plasmarse con indicadores.

Nesta liña, todos os usos do monte deben aliñarse coas demandas da sociedade, tanto de especies como de usos sociais e ambientais. O monte debe concretar a súa misión e o seu plan de sustentabilidade económico que defina as prestacións e os ingresos que compensen os seus custos. Trátase de ordenar pero en base á sustentabilidade económica (ademais da social e a ambiental). As regulacións que non favorecen oportunidades reais para o propietario conducen ao abandono e acábanse convertendo nun engano á sociedade porque non implican ningún compromiso que garanta a sustentabilidade.

Durante o transcurso da Xornada, reclamouse un pacto polo territorio con amplo respaldo social que permita superar os problemas estruturais do minifundio e do abandono do rural e potencie accións de base colectiva. Ademais, reclamouse unha simplificación e clarificación da normativa vixente para mellorar a súa competitividade e un marco claro e a longo prazo na ordenación do territorio.

En definitiva, entre os acordos alcanzados neste segundo encontro, destaca a necesidade de que, á maior urxencia, o monte concrete o seu plan estratéxico sustentable no tempo en base a un inventario e a avaliación das súas capacidades, oportunidades e riscos. O monte necesita unha actuación urxente pero seria e rigorosa; a sociedade así o demanda alarmada polo despoboamento e pola devastación causada polos incendios.

Con estas reunións, a cadea de valor da madeira e diferentes axentes da sociedade civil móstranse firmes na necesidade de alcanzar consensos que permitan velar polo futuro do sector forestal e insta os partidos políticos a actuar coas miras postas a longo prazo.